Czy będzie nowy Honorowy Obywatel Inowrocławia? KIK wnioskuje

Członkowie inowrocławskiego Klubu Inteligencji Katolickiej wnioskują do Rady Miejskiej o przyznanie Teresie Klonowskiej tytułu Honorowego Obywatela Miasta Inowrocławia. Kandydatka w ocenie wnioskodawców była "kulturalnym ambasadorem" Inowrocławia.

We wniosku skierowanym na ręce przewodniczącego Rady Miejskiej czytamy:

Pani Teresa Klonowska, nestorka i duma naszego Klubu, związana przez całe życie z rodzinnym Inowrocławiem, oddała swemu miastu serce i nieprzeciętny talent, przybliżając inowrocławianom Kulturę w najlepszym wydaniu - Kulturę, bez której nie może egzystować żadna szanująca się społeczność. Swą poezją, jak również całą życiową postawą, ukazuje, na czym winno polegać prawdziwe człowieczeństwo - miłość do Boga, Ojczyzny i drugiego człowieka.

Jesteśmy w pełni przekonani, że długie oraz jakże piękne życie Pani Teresy, które przybliżamy w załączniku „Życie i dokonania”, w pełni uzasadnia nasz wniosek o Jej uhonorowanie najwyższym miejskim wyróżnieniem. W dzisiejszych trudnych czasach ukazywanie, promowanie i docenianie takich osób jak Teresa Klonowska ma olbrzymie znaczenie wychowawcze, ważne dla naszego regionu i kraju na progu obchodów 100-lecia tak drogiej Jej i nam wszystkim Niepodległości.

ŻYCIE I DOKONANIA TERESY KLONOWSKIEJ

Teresa Jolenta Klonowska, inowrocławska poetka, bibliotekarka, wychowawczyni dzieci i młodzieży, animatorka życia kulturalnego, urodziła się 19 grudnia 1925 r. w Inowrocławiu w domu przy ówczesnym Nowym Rynku (obecnie ul. 3 Maja 7), jako drugie dziecko kupca Antoniego Klonowskiego (1868-1945) i Rozalii z domu Welerowicz (1886-1946). Uczęszczała do 7-klasowej żeńskiej Publicznej Szkoły Powszechnej im. Panny Maryi, którą ukończyła w 1939 r. przed wybuchem wojny. W pierwszych dwóch latach niemieckiej okupacji, z powodu złego stanu zdrowia, uniknęła przymusowego nakazu pracy na miejscu, jak też wywózki na roboty do III Rzeszy. Wkrótce jednak rozpoczęła pracę w firmowym sklepie sprzętu rybackiego braci Meynas („Gebrüder Meynas”) przy ul. Farnej. We wrześniu 1944 r. została skierowana do kopania rowów przeciwczołgowych do Zbytkowa w okolice Włocławka, skąd powróciła do Inowrocławia 21 stycznia 1945 r., tuż przed wkroczeniem do miasta żołnierzy Armii Czerwonej.

W kwietniu 1945 r., pomimo trudnej sytuacji życiowej i materialnej, Teresa Klonowska podjęła w tzw. „przyspieszonym trybie” naukę w trzyletnim Gimnazjum Handlowym. W szkole poznała księdza prefekta Romana Siwę, który po powrocie z obozu w Dachau uczył religii i kierował miejscową „Caritas”. Została pierwszą prezydentką założonej w Gimnazjum Handlowym przez ks. Siwę Sodalicji Mariańskiej, jak również sekretarzem „Caritasu”, zarabiając symboliczne środki na opłatę czesnego w klasach licealnych. W sierpniu 1947 r. zdała eksternistycznie maturę handlową, po czym podjęła studia polonistyczne na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, gdzie także włączyła się w działalność uniwersyteckiej Sodalicji Mariańskiej. W tym czasie władze rozpoczęły prześladowania oraz inwigilację osób należących do stowarzyszeń religijnych. Funkcjonariusze służb bezpieczeństwa wyprowadzili panią Teresę z jej mieszkania przy ul. Kościuszki 7 i pod bronią, przez całe śródmieście, prowadzili na przesłuchanie do gmachu przy ul. Solankowej. W jej mieszkaniu dokonano kilkakrotnych przeszukań.

30 października 1952 r, Teresa Klonowska ukończyła studia z tytułem magistra filozofii w zakresie filologii polskiej i otrzymała nakaz pracy w Świnoujściu. Ostatecznie udało się jej pozostać w Inowrocławiu i z początkiem września 1953 r. rozpoczęła pracę w Miejskiej Bibliotece Publicznej. Głównym jej zadaniem było zorganizowanie na terenie miasta czytelnictwa dziecięcego, a później też młodzieżowego. Tak powstała pierwsza specjalistyczna czytelnia, a potem, na bazie jej zbiorów – Filia nr 1 dla Dzieci i Młodzieży, która funkcjonowała najpierw w centrali przy Placu Klasztornym, następnie od 1962 r. przy ul. Solankowej, a od 1965 r. w nowej siedzibie przy dzisiejszej ul. Armii Krajowej. Teresa Klonowska poszerzała swoje kompetencje zawodowe; ukończyła kursy I i II stopnia dla bibliotekarzy bibliotek dziecięcych, ogólny Państwowy Zaoczny Kurs Bibliotekarski oraz kilkutygodniowy kurs informacyjno-bibliograficzny w Poznaniu. Każdy z tych kursów, wraz z dyplomem magisterskim, dawał jej uprawnienia zawodowe na poziomie wyższym. Z takim wszechstronnym przygotowaniem pani Teresa przez co najmniej 10 lat prowadziła szkolenie zawodowe dla bibliotekarzy bibliotek publicznych, związkowych i przyzakładowych, a do połowy lat 60. była tzw. „mężem zaufania” w bibliotece. Włączała się w działalność społeczną oraz realizowała liczne zadania nie należące do jej bezpośrednich obowiązków. W 1955 r. była współzałożycielką oddziału Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich. Została też jednym z pierwszych członków inowrocławskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego, a w 1959 r. członkiem założycielem Towarzystwa Miłośników Miasta Inowrocławia, gdzie pełniła funkcje zastępcy skarbnika, a później zastępcy sekretarza. Jesienią 1957 r. uczestniczyła we wspólnej autokarowej sesji wyjazdowej Komisji Kultury i Oświaty Miejskiej Rady Narodowej i Polskiego Towarzystwa Historycznego, podczas której zrodziły się istotne postulaty dotyczące kultury.

W 1956 r. Teresa Klonowska aktywnie włączyła się w organizację Roku Kasprowiczowskiego, obchodzonego w Polsce pod patronatem Ministra Kultury i Sztuki. Weszła w skład komitetu założycielskiego jego obchodów oraz Komitetu Wykonawczego. W 1960 r. na większą jeszcze skalę odbyły się w Inowrocławiu uroczystości z okazji 100. rocznicy urodzin poety, zaś w 1966 r. odbudowano zniszczony przez Niemców jego pomnik. Pani Teresa wraz z innymi pracownikami Biblioteki Miejskiej współorganizowała okolicznościowe imprezy poprzez przygotowywanie ambitnych wystaw, po których pozostały m.in. unikalne już dziś zdjęcia nieistniejących inowrocławskich domów związanych z życiem Kasprowicza. Organizowała również wystawy z okazji Dni Oświaty, Książki i Prasy oraz większe wystawy okolicznościowe.

W swojej placówce przy ówczesnej ul. PPR 12 Teresa Klonowska stworzyła unikalne w tamtych czasach Koło Przyjaciół Biblioteki liczące ponad 200 członków (na 1500 stałych czytelników). Członkowie Koła działali w czterech sekcjach, których praca była na bieżąco dokumentowana, radośnie przeżywana i przez jej wychowanków – jako już zawodowych bibliotekarzy ? opisywana w fachowych poradnikach. Ministerstwo Kultury m.in. z uwagi na tak zorganizowaną pracę z aktywem czytelniczym, nadało inowrocławskiej Filii nr 1 dla Dzieci i Młodzieży status „Biblioteki wzorcowej”.

W 1980 r. Teresa Klonowska przeszła na emeryturę, ale po 3 latach zwiesiła ją i powróciła do Biblioteki Miejskiej z zadaniem zorganizowania filii dla osób niepełnosprawnych. Pracowała na pełnym etacie do 1986 r., a następnie jeszcze 2 lata w niepełnym wymiarze godzin. W tym okresie rozpoczął się także nowy rozdział w jej życiu – działalność stricte społeczna. W 1981 r. została członkiem Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” w bibliotece. W tymże roku wstąpiła do nowo założonego Klubu Inteligencji Katolickiej w Inowrocławiu. Gdy po stanie wojennym reaktywowano działalność Klubu (1983) pani Teresa stanęła na czele sekcji charytatywno-misjologicznej z Punktem Braterskiej Pomocy, który niósł pomoc wszystkim potrzebującym. W tym też czasie związała się również z duszpasterstwem osób niewidomych w Laskach pod Warszawą. W 1993 r. została członkiem założycielem koła Towarzystwa Pomocy im. św. Brata Alberta w Inowrocławiu. I wreszcie w tym samym roku, w siedzibie inowrocławskiego KIK-u, zorganizowała wielkie dzieło ? Bibliotekę Katolicką. Zgromadziła pokaźny specjalistyczny księgozbiór z cennymi regionaliami i unikalnym zbiorem czasopism katolickich. Wyszkoliła grono wolontariuszy. Po kilku latach ogólnie dostępna Biblioteka Katolicka im. Błogosławionej Jadwigi Królowej (obecnie „Świętej Jadwigi”) w Inowrocławiu stała się jedną z największych bibliotek tego typu w diecezji gnieźnieńskiej. Warto wspomnieć o częstym przekazywaniu zbędnych książek bibliotekom szkolnym, publicznym i parafialnym oraz Polonii na Wschodzie.

W marcu 2001 r. podczas jednego z zebrań KIK-u, na skutek nagłego wyjazdu księdza kapelana, Teresa Klonowska zdecydowała się przeczytać swoje „Myśli rekolekcyjne” z 1961 r. Wtedy dopiero wielu spośród słuchaczy mogło doświadczyć miary talentu inowrocławskiej poetki, o której twórczości wiedzieli tylko najbliżsi. Jej poetyckie rozważania wywarły wielkie wrażenie i zaskoczenie. Na prośbę grona miłośników poezji postanowiła kontynuować swą twórczość. Ówczesny prezes KIK-u, śp. Piotr Milchert, stał się mecenasem kolejnych wydań jej poezji, do której wróciła w nowym Milenium. Do dzisiaj ukazało się 10 tomików: „Za krawędzią ciszy” (2006), „Wiersze 2002-2009” (2009), „Na gęśliczkach. Miniatury liryczne” (2009), Santo subito (3 wydania: 2010, 2011, 2014), „Modlitwy moje serdeczne” (2011), „Droga Krzyżowa” (2012), „W rozbłyskach dekalogu” (2013), „Rosarium. Zamyślenia nad tajemnicami różańcowymi” (2014), „Brzaski nad ciemną doliną” (2015), „Błękitem, bielą i czerwienią” (2016). Wiersze Teresy Klonowskiej wzbogaciły poświęcony Janowi Pawłowi II inowrocławski album wielkiej wdzięczności „Teraz my przychodzimy do Ciebie” (2006), ukazywały się też w prasie regionalnej („Nasze Miasto”, „Czas Inowrocławia”) i ogólnopolskiej (np.: „Różaniec”). Kilkanaście utworów znalazło się w XXI tomie antologii poezji religijnej „A Duch wieje kędy chce” (2010). Wstępy lub posłowia do tomików jej poezji pisali m.in.: edytorka poezji ks. Jana Twardowskiego – Aleksandra Iwanowska oraz biskupi ? Wojciech Polak i Józef Zawitkowski. Warto wspomnieć o zorganizowanych przez niektóre miasta i ośrodki spotkaniach autorskich z Teresą Klonowską, jak również o tym, że od trzech lat, dzięki pośrednictwu Archikonfraterni Literackiej Niepokalanego Poczęcia NMP z Warszawy, tomiki jej poezji zagościły na Targach Książki Religijnej w stolicy. W powszechnej opinii twórczość inowrocławskiej poetki zaskakuje głębią przemyśleń, oryginalnością i autentycznością.

Teresa Klonowska, „kulturalny ambasador” naszego miasta, za swoją twórczość oraz długoletnią pracę na różnych odcinkach życia kulturalnego i społecznego została odznaczona m.in.: Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1986), odznaką Zasłużony Działacz Kultury (1975), Złotym Medalem „Zasłużonej w Posłudze dla Kościoła i Narodu” (2003). Otrzymała również, statuetkę „Ku chwale” Instytutu Prymasa Józefa Glempa w Inowrocławiu (2015), Honorową Odznakę Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich (2003), nagrodę Prezydenta Inowrocławia dla animatorów kultury (2003) oraz ostatnio – honorowe członkostwo Towarzystwa Miłośników Miasta Inowrocławia.